Ocena ryzyka zawodowego - czym jest i jakie są jej cele?

Ocena ryzyka zawodowego

Obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie pracownikom nie tylko środków do jej wykonywania, ale również ochrony zdrowia i bezpieczeństwa. W tym celu funkcjonuje ocena ryzyka zawodowego, która pozwala na określenie zagrożeń danego stanowiska, a także umożliwia dążenie do ich wyeliminowania. Czym jest ocena ryzyka zawodowego oraz jakie są jej cele? O tym w poniższym artykule. 

Czym jest ocena ryzyka zawodowego?

Ocena ryzyka zawodowego ma na celu ochronę pracowników przed szkodliwymi skutkami zagrożeń, które występują w środowisku pracy. Polega na regularnym badaniu i kontrolowaniu przebiegu procesów pracy, tak, aby stwierdzić, jakie są zagrożenia i do jakich urazów mogą prowadzić. Ocena ryzyka zawodowego polega również na poszukiwaniu rozwiązań, które pozwolą na wyeliminowanie zagrożeń, poprzez podejmowanie działań zmniejszających ryzyko nieszczęśliwych wydarzeń w środowisku pracy. Innymi słowy, ocena ryzyka zawodowego to sprawdzenie, co w pracy może przyczynić się do wyrządzenia szkód pracownikom i co można zrobić, aby zmniejszyć lub całkowicie wyeliminować zagrożenia.

Jakie są cele ocen ryzyka zawodowego?

Ocena ryzyka zawodowego jest świetnym narzędziem w rękach pracodawcy, dzięki któremu może jeszcze lepiej realizować swój obowiązek zapewniania odpowiednich warunków pracy i bezpieczeństwa. Celem przeprowadzania ocen ryzyka zawodowego jest:

  • określenie, jakie zagrożenia występują w zakładzie pracy, skąd pochodzą oraz jakie mogą być ich skutki;
  • wskazanie skali zagrożeń;
  • określenie prawdopodobieństwa ich wystąpienia;
  • dobranie rozwiązań, które mogą zmniejszyć lub całkowicie wyeliminować zagrożenia,
  • zapewnienie bezpieczeństwa.

Co istotne, ocena ryzyka zawodowego pozwala na uzyskanie wiedzy o bezpieczeństwie w zakładzie pracy, a także pomaga w jeszcze lepszej organizacji procesów pracy. Umożliwia również zapoznanie się pracownikom z warunkami, w których pracują lub będą pracować. To ogromna wiedza, którą pracodawcy mogą wykorzystać do rozwoju swojego przedsiębiorstwa. 

W praktyce ocena ryzyka zawodowego to systematyczne kontrolowanie i badanie procesów pracy. Dzięki temu możliwe jest zidentyfikowanie zagrożeń, które mogą prowadzić do wypadków przy pracy, chorób czy pogorszenia samopoczucia. To nie tylko określenie, ale również wskazanie możliwości wyeliminowania zagrożeń. Pozwala na określenie środków, które mogą ograniczyć ryzyko zawodowe. 

Jakie są metody oceny ryzyka zawodowego?

Istnieją cztery metody oceny ryzyka zawodowego:

  • Metoda jakościowa - jest najczęściej stosowana w wielu przedsiębiorstwach. To subiektywna ocena na podstawie zebranych informacji podczas obserwacji. Dzięki temu można zdobyć obraz analizowanego stanowiska pracy i związane z nim zagrożenia. Metody jakościowe dzieli się również na matrycowe, wskaźnikowe i grafy ryzyka. 
  • Metoda ilościowa - to analiza dotychczas zebranych wyników i statystyk odnośnie wypadków w pracy, chorób zawodowych i innych niebezpiecznych zdarzeń, które miały miejsce w danym przedsiębiorstwie. Takie dane porównuje się z czasem, w jakim pracownik narażany jest na zagrożenia, a także liczbą zatrudnionych. To metoda, która cieszy się ogromną popularnością w procach produkcyjnych czy technologicznych, gdzie do wykorzystania ma się wiele danych statystycznych. Co istotne, to metoda dość skomplikowana i pracochłonna. 
  • Metoda indukcyjna - to uogólnienia, które są wynikiem obserwacji i przeprowadzanych eksperymentów. Pozwalają na wysnucie hipotez, dzięki którym możliwe jest stworzenie zbioru zasad postępowania. Do metod indukcyjnych zalicza się: HAZOP, czyli Badania nad zagrożeniami oraz operacyjnością w miejscu pracy, Drzewo zdarzeń, Analiza bezpieczeństwa pracy i FMEA, czyli Model porażek oraz analizy efektywności.
  • Metoda dedukcyjna - to analiza, która opiera się na logicznych stwierdzeniach, które są następstwem różnorodnych wydarzeń i przeprowadzonych analiz. Pozwala na wysnucie wniosków w zakresie istniejących zagrożeń. Do metody dedukcyjnej zalicza się metodę drzewa błędów.

Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy - jak przebiega?

Proces oceny ryzyka zawodowego dla wszystkich stanowisk wygląda praktycznie tak samo i składa się z 4 etapów. W pierwszej kolejności konieczne jest powołanie zespołu, który powinien składać się z osoby zajmującej oceniane stanowisko pracy, a także specjalisty BHP, pracodawcy, kierownika oraz lekarza medycyny pracy, szczególnie jeśli chodzi o pracowników z niepełnosprawnościami. Dzięki temu możliwe będzie odpowiednie przygotowanie oceny i sformułowanie trafnych wniosków. Kolejnym etapem jest opis stanowiska pracy. W tym celu pomocna będzie karta oceny ryzyka zawodowego. To formularz, który ułatwia szacowanie zagrożeń wynikających z zajmowania danego stanowiska pracy. Wystarczy wpisać w wyszukiwarkę karta oceny ryzyka zawodowego wzór i bez problemu można znaleźć wiele formularzy. Podczas opisu danego stanowiska analizuje się i ocenia ryzyko, a także ustala się jakie zadania i w jaki sposób są wykonywane przez danego pracownika. Po za tym konieczne jest określenie wykorzystywanych narzędzi, rodzaju obowiązków, a także częstotliwości ich wykonywania. W tym etapie konieczne jest również zebranie niezbędnej dokumentacji urządzeń i maszyn, które mogą przyczyniać się do powstawania zagrożenia. Etap trzeci obejmuje identyfikację zagrożeń na danym stanowisku pracy. Związany jest z przeprowadzanym wywiadem z pracownikiem zajmującym dane stanowisko, a także z przejrzeniem list kontrolnych, które zawierają możliwe zagrożenia, a także informacje o wcześniejszych wypadkach i istniejącym ryzyku. Dzięki temu może być również przygotowana lista zagrożeń, które występują na ocenianym stanowisku. Ostatni etap to ocena zagrożeń, która odbywa się poprzez zastosowanie jednej z czterech metod. Określa się prawdopodobieństwo zdarzenia, a także jego skutki i zagrożenia. Dzięki temu możliwe jest wykonanie szczegółowej oceny ryzyka i przedstawienie jej pracownikowi, który powinien się z nią zapoznać przed przystąpieniem do pracy.

Ocena ryzyka zawodowego - przykład

Ocena ryzyka zawodowego pracownika biurowego powinna obejmować:

  1. Charakterystyka stanowiska pracy - jakie urządzenia są obsługiwane oraz jaki jest zakres obowiązków, a także jak wygląda pomieszczenie i jakie jest oświetlenie;
  2. Wymagania ogólne dla danego pracownika, stanowiska pracy i wielkość pomieszczenia;
  3. Identyfikacja zagrożeń na stanowisku pracy pracownika biurowego.
    • Wśród najczęściej spotykanych czynników niebezpiecznych na stanowisku pracownika biurowego wyróżnia się:
      • ryzyko uszkodzenia ciała elementami wystającymi i ostrymi;
      • ryzyko uderzenia ruchomymi i nieruchomymi przedmiotami,
      • zagrożenie porażenia prądem elektrycznym, 
      • zagrożenie wybuchem lub pożarem,
      • zagrożenie poparzeniem.
    • Spośród czynników szkodliwych można wyróżnić:
      • hałas, 
      • szkodliwe oświetlenie, 
      • mikroklimat, 
      • czynnik biologiczne (bakterie, grzyby, pleśnie),
      • promieniowanie elektromagnetyczne,
      • promieniowanie jonizujące, 
      • pole elektrostatyczne.
    • Wśród czynników psychofizycznych należy wskazać:
      • brak ergonomii stanowiska pracy,
      • wymuszona pozycja pracy,
      • brak ostrości i rozmywanie kolorów, 
      • stres psychologiczny, 
      • nieodpowiednie rozmieszczenie stanowisk pracy.
  4. Ocena ryzyka zawodowego - najczęściej prezentowana w tabeli. Pozwala na wskazanie zagrożenia, jego źródła, prawdopodobieństwa wystąpienia, a także metod jego eliminacji. Dzięki temu możliwe jest wyliczenie, za pomocą przyjętej metody, jak ryzyko zawodowe istnieje na stanowisku pracownika biurowego. Kiedy jest ono małe, wskazuje się, że jest w pełni akceptowalne. Pracodawca powinien zawsze dążyć do wdrażania rozwiązań, które pozwolą na eliminację wielu zagrożeń. 

Oczywiście zagrożenia, które wynikają ze stanowiska pracownika biurowego to nie wszystko. Cała ocena ryzyka zawodowego to wielostronicowe opracowanie, dzięki któremu pracodawca może zwrócić uwagę na zagrożenia i dążyć do ich wyeliminowania. To również informacja dla pracowników, którzy mogą poczuć się bezpiecznie na danym stanowisku pracy i mogą dowiedzieć się, jakich zagrożeń unikać oraz co zrobić, aby wyeliminować istniejące ryzyko. 

Kontakt
Chętnie odpowiemy na dodatkowe pytania.

Siedziba główna:
Ośrodek Szkoleniowo-Dydaktyczny „Operator” Sp. z o.o.
ul. Klonowa 1, 08-106 Zbuczyn

Park maszynowy:
ul. Siedlecka 61,
08-106 Zbuczyn


NIP: 8212657944
REGON: 380160396
Numer rachunku bankowego:
83 1950 0001 2006 0062 4703 0002

Oddział Warszawa:
ul. Jana Kazimierza 64A/318,
01-248 Warszawa

Oddział Lublin:
ul. Dęblińska 7,
24-100 Puławy

Oddział Radzyń Podlaski
ul. Warszawska 2,
21-300 Radzyń Podlaski

tel. 504 690 892

tel. 574 394 000

mail: szkoleniaoperator@op.pl


    Administratorem danych osobowych jest Ośrodek Szkoleniowo-Dydaktyczny „Operator” Sp. z o.o., ul. Klonowa 1, 08-106 Zbuczyn, NIP: 8212657944. Dane wpisane w formularzu kontaktowym będą przetwarzane w celu udzielenia odpowiedzi na przesłane zapytanie zgodnie z polityką prywatności.